ROMMELIGE HUIZEN MET ONOPGEMAAKTE BEDDEN - PORTRETTEN VAN GEZELSCHAPPEN

uit 2003-2004

Een huis van vragen of de reis naar een onbekend land - een persoonlijke momentopname van het Duitse theatergezelschap voor kinderen en jongeren, Theater der Jugend - Schauburg am Elisabethplatz, München. Intendant is daar de Nederlander George Podt, die samen met zijn vrouw, de dramaturg Dagmar Schmidt, het gezelschap al meer dan een decennium heeft gemaakt tot een van de toonaangevende jeugdtheatergroepen van Duitsland.

Toneelmausoleum revisited. Het Brecht-theater Berliner Ensemble am Schiffbauerdamm in Berlijn staat sinds 2000 onder leiding van regisseur Claus Peymann, regisseur en schrijver George Tabori en regisseur Phillip Tiedemann. Portret van een verbouwde legende.

Stock. Het Nederlandse toneelspelersgezelschap Dood Paard speelt hun complete 'voorraad' repertoire. Schets van een manier om met toneel om te gaan: spelen, schrijven, collectief theatermaken.

Heerlijk, helder, toneelspelen! - Koos Terpstra en het Noord Nederlands Toneel. Groningen, een jonge troep toneelspelers, spannend repertoire, 'cross-overs' tussen standup comedians en acteurs, veel ruimte voor jong regie-talent - een tussenbalans.

------------------

In 2000 en 2001 was er de voortdurende dreiging, dat een van de oudste (als we kijken naar het aantal jaren van bestaan) én jongste (als we kijken naar de artistieke mentaliteit en moed) toneelgezelschappen van Nederland zou gaan verdwijnen: Maatschappij Discordia. Per 1 oktober 2001 is die dreiging in strikt formele zin realiteit geworden: Discordia is per die datum uit het Nederlandse gesubsidieerde toneelbestel verwijderd. Ik heb in de jaren 2000 en 2001 diverse bijdragen op diverse plekken gewijd aan het belang van Discordia. Ze zijn hier bij elkaar gezet.

Het Laatste? - Zeven redenen waarom Maatschappij Discordia een unieke bijdrage levert aan het Nederlandse toneel

'We zijn wel zeer welvarend maar geen echte beschaving' - een vraaggesprek met Elske van der Hulst (medewerkster Maatschappij Discordia) over cultuurpolitiek in Nederland

'Een voorstel inplaats van iets definitiefs' - over de werkwijze en het belang van Maatschappij Discoria

Oefeningen in niet opkomen - over Tsjechovs De Kersentuin op het repertoire bij Maatschappij Discordia

Début de Saison - over de samenwerking van Maatschappij Discordia met de toneelspelersgroepen STAN en 't Barre Land

Toneelspelers kennen geen laatste avond - over een afscheidsavond zonder afscheid.

 

VERDER:

Stock - over het repertoire en de speelwijze van de groep Dood Paard

Claus Peymann & Co - het vernieuwde Berliner Ensemble, over de nieuwe koers van het 'oude' Brecht-gezelschap in Berlijn onder leiding van Claus Peymann, en over de 'tovenaarsleerling' van Peymann, zijn Oberspielleiter Philip Tiedemann.

'
Door het betere publiek gemeden' - Toneelgroep Studio, de Brakke Grond en het 'nieuwe' theater van de jaren zestig. Onder meer in het kleine Amsterdamse theater De Brakke Grond ontwikkelde zich vanaf het eind van de jaren vijftig een van de brandhaarden van het avantgarde theater in Nederland. Aan de geschiedenis daarvan is onverbrekelijk verbonden de naam van het gezelschap Toneelgroep Studio en van de man die (tot 1970) leiding gaf aan die groep: regisseur en ontwerper Kees van Iersel (1912-1996). Reconstructie van een opwindende toneeltijd.

Het haakse en hoekige theater van de jaren tachtig - de Wooster Group. De Amerikaanse avantgarde heeft vanaf de late jaren vijftig een grote invloed gehad op ontwikkelingen in Nederland. Prominente rol daarin speelde de New Yorkse groep The Wooster Group van Elizabeth LeCompte (1944). Deze reportage beschrijft die rol met name aan de hand van de produktie Brace Up!, een radicale bewerking van Tsjechovs Drie zusters.

'Het lichaam mag niet liegen' - Over Ariane Mnouchkine's enscenering van 'Les Atrides' bij het Parijse Théâtre du Soleil. In 1992 speelde het Théâtre du Soleil in Nederland drie delen uit haar tragediecyclus 'Les Atrides', gebaseerd op Euripides' Iphigineia in Aulis en Aeschylos' Oresteia. Deze reportage behandelt de evolutie van de regiestijl van artistiek leidster Ariane Mnouchkine (1939) en het belangwekkende punt daarin dat zij via deze enscenering bereikte. In een 'anneks' bij dit artikel wordt het slotdeel van de cyclus beschreven.

'U had al tanden voor Uw eerste schreeuw / Ten teken dat U kwam om ons te bijten' - 'Ten oorlog!', een hommage. Een zeer ambitieus toneelproject ontstond in 1997 bij onze zuiderburen: de bewerking die schrijver, vertaler en bewerker Tom Lanoye en regisseur Luk Perceval maakten van Shakespeare's historische kroniekstukken over de Engelse geschiedenis, Ten Oorlog! Deze uitgebreide reportage gaat onder meer in op de omgang met het basismateriaal (de 'histories' over de Rozenoorlogen), de tekstbewerking van Lanoye, en op de marathon-enscenering, die in 1999 in Duitsland werd herhaald onder de titel Schlachten!

De 'nieuwe' Berlijnse Schaubühne. Begin 2000 werd de legendarische Berlijnse 'Schaubühne am Lehniner Platz' overgenomen door een jonge generatie theatermakers, onder leiding van de regisseur Thomas Ostermeier (1968) en de choreograaf Sacha Waltz (1964). Middels beschrijvingen van produkties en korte gesprekken met makers wordt de balans van het eerste half jaar opgemaakt.

Overzicht

Home